ذات گرایی در عرفان اسلامی

نویسندگان

سیدیدالله یزدان پناه

محمدعیسی جعفری

چکیده

پیوند بین وحدت (وجودی) و کثرت (اعیانی)، از مهم ترین مشکلاتی است که فراروی عارفان قرار دارد. طرح وجود یگانه و نفی وجود از دیگر موجودات، این پندار را به وجود می آورد که در عرفان، وجودات خارجی، چیزی جز هیچ و پوچ بودن، به دست نمی دهند. با توجه به مبانی مسلم عارفان در هستی شناسی عارفانه و با تکیه بر منابع اصیل عرفانی، به دست می آید که پندار یادشده، با واقعیت همگونی ندارد. در اثبات این مدعا، پس از نگاه اجمالی به دیدگاه های ذات گرایانۀ برخی مکاتب دیگر، در آغاز، تبیین وجود محض (حق تعالی) مطابق دیدگاه هستی شناسی عرفانی، ضروری می نماید. سپس در مرتبۀ نازل تر، حیثیات و شؤون آن وجود، یعنی اسماء الاهی، حلقۀ واسطه میان وجود صرف و ذوات و ماهیات (اعیان ثابته) معرفی می شوند؛ و در نهایت، پیوند و رابطۀ ذوات و ماهیات با وجود مطلق، تبیین می گردد. در نتیجه، به دست می آید که عارفان مسلمان با مبانی خاص خود، ذات گرایی را در تفسیر منحصربه فرد می پذیرند؛ که این ذات گرایی، هم با وجود محض بودن حق تعالی (وحدت شخصی وجود) سازگار و هم با لوازم دیدگاه عرفانی، همسو است. عارفان با تبیین دقیق هستی، برای ذوات، نفس الأمر قائل می شوند و آن ها را هیچ و پوچ نمی دانند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

ذات گرایی ارسطویی ـ سینوی و ذات گرایی معاصر

بر اساس ذات گرایی، برخی اشیاء موجود در خارج، دارای ذات هستند و ذات یک شیء، به چگونگی اشاره ما به آن شیء، یا به طور کلی، به این که ما چگونه به آن می اندیشیم یا از آن سخن می­گوییم، بستگی ندارد. از دید یک ذات­گرا، هر شیء، مجموعه ای از صفات ذاتی دارد که ماهیت فردی آن شیء نامیده می­شود. این گونه صفات از ویژگی های عرضی کاملاً متمایز هستند و به اشاره یا نحوه سخن گفتن ما بستگی ندارند. اما از دید یک قرار...

متن کامل

ذات گرایی در یادگیری از عمل به نظر

در بیست سال گذشته، افراد بسیاری از کاربرد ساخت گرایی 1 در تدریس آگاه شده اند، آن را جانشین تدریس سنتی کرده اند و امروز پس از گذار از عصر رفتار گرایی و رشد شناختی به مقبولیت آن در عرصه آموزش و پرورش پی برده اند. با این وجود دلالت های معنایی و کاربردی ساخت گرایی برای یاددهی/ یادگیری و تدریس دروس مختلف بسیار متنوع، نامنظم و با شبهه و ابهام مواجه بوده است. نمونه های عملی کاربرد ساخت گرایی توس...

متن کامل

بررسی ساحت ذات احدیت از منظر عرفان نظری.

The stage of the Unity essence is the first stage of manifestation and determination of the essence of the “Unseen of the Unseens” in which the names and entities have conceptual and denotation unity with each other and with the Essence. Perception of the unity essence in mystics language is usually uttered as the stage of manifestation of presence of ipseity and the Unseen of the Unseens and t...

متن کامل

ذات گرایی و موجهات

منطق موجهات ،یکی از شاهکارهای ذهن انسان است که از زمان ارسطو تاکنون مطرح بوده. اگرچه ممکن است گاهی به آن توجه کمتری شده اما در بسیاری مواقع مهم بوده است .توجه جدی به این منطق از قرن بیستم آغاز شده است . کواین فیلسوف تحلیلی قرن بیستم در طی حدود 20 سال (1961- 1941) مقالاتی در باب منطق موجهات نگاشته و نقاط ضعف آنرا مشخص کرده و ایرادات چشمگیری به آن وارد کرده است . مهمترین آنها این است که این من...

15 صفحه اول

ذاتی گرایی ارسطویی و ذات یگرایی علمی برایان الیس

ذاتی گرایی مانند بسیاری از مباحث فلسفی ریشه در نظریات فیلسوفان یونان دارد. این نظریه بامسأله ثبات و حرکت ارتباط دارد. در واقع تبیینی معقول از پدیده حرکت و تغییر، مورد توجهفیلسوفان آن زمان بوده است. نظریه ذاتی گرایی ارسطو نیز در همین راستا است. این نظریه که بهقوانین طبیعت می پردازد از برجسته ترین دست آوردهای فلسفی اوست که بنیان متافیزیک را برایعلوم آن زمان تشکیل داد. ارسطو توانست به علت گوناگون...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
فصلنامه علمی پژوهشی حکمت اسرا

ناشر: موسسه فرهنگی تحقیقاتی اسرا

ISSN 2383-2916

دوره 5

شماره 15 2014

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023